Poronin

Polskie Tatry to nie tylko Zakopane. W pobliżu podhalańskiej stolicy nie brakuje mniejszych miejscowości o równie silnym góralskim charakterze. Z niezliczoną ilością hoteli, pensjonatów i domów noclegowych, z niezapomnianymi widokami na zielone lasy i ośnieżone szczyty skalistych gór, z zachwycającymi terenami poprzecinanymi wzdłuż i wszerz turystycznymi szlakami oraz narciarskimi trasami, z silnie religijną i żywiołową kulturą ludową, dzięki której wiekowe tradycje wciąż żyją... Jedną z nich jest Poronin – największa z wsi wchodzących w skład gminy o takiej samej nazwie. Należą do niej również Bustryk, Małe Ciche, Murzasichle, Nowe Bystre, Stasiówka, Suche oraz Ząb – rodzinna miejscowość utytułowanego skoczka narciarskiego Kamila Stocha.

Pierwsze historycznie potwierdzone wieści o istnieniu wioski pochodzą z zapisków datowanych na 1624 rok. Domniemywa się, iż w średniowieczu dzisiejsze centrum Poronina było rozległą polaną nazywaną „Bańkówki”, na której wypasano gospodarskie zwierzęta. W początkach XIX wieku regionalni rzemieślnicy zasłynęli z produkcji doskonałych kos – stąd nazwa części Poronina „Kośne Hamry” (niem. der Hammer – młot). Regionalnekuźnie używały żelaza wykopywanego przede wszystkim z tatrzańskich złóż. Do procesu produkcji korzystały z miejscowych pokładów drewna i torfu, a młoty napędzała odpowiednio ukierunkowana siła wodospadów. Ta metoda wykuwania była wielce efektywna, jednak bardzo czasochłonna. Pod koniec stulecia – w wyniku wyczerpywania się naturalnych źródeł surowców, technologicznego zacofania warsztatów oraz polityki handlowej władz cesarstwa – po niedawnej jeszcze świetności lokalnego przemysłu metalurgicznego praktycznie nie pozostał żaden ślad.

Od tego czasu to turystyka stała się głównym źródłem uzyskiwania dochodów przez mieszkańców. W gminie Poronin na stałe przebywa ok. 10 tysięcy osób. Podobna liczba to ilość oferowanych w lokalnych miejscowościach miejsc noclegowych. Ukształtowanie terenu sprzyja wszelkim formom narciarstwa, pieszym wędrówkom oraz wyprawom rowerowym. Bliskość Tatr pozwala na swobodne uprawianie również pozostałych sportów wysokogórskich. Swego czasu Poronin był popularniejszym ośrodkiem turystycznym niż Zakopane – do typowo góralskich pensjonatów przyjeżdżali tu m.in. Jan Matejko, Jan Kasprowicz, Leopold Staff czy Włodzimierz Ilicz Lenin. Charakterystyczna podhalańska architektura dominuje również w rozwiniętej zabudowie sakralnej.

Sukcesywna rozbudowa infrastruktury (pensjonaty, linie kolejowe, Zakopianka, droga do Łysej Polany na polsko-słowackiej granicy) spowodowała, że Poronin nie jest równie spokojny, dziki, naturalny jak ten utrwalony na XIX-wiecznych opisach czy obrazach. Wciąż zachował jednak wiele atutów – w tym czysto przyrodniczych – które czynią z niego atrakcyjne turystycznie miejsce.